DEUGDEN

bitterlemon.eu - Simplicissimus 11 september 2007 * Deugden

Satire: DEUGDEN

door Tom Zwitser

De kernredactie was de afgelopen maanden in hevige verwarring. We hadden in onze keuken last van hardnekkige bacteriën. Niet veel later
bleek dat ze deugden genoemd worden. Men kon nog geen koffie zetten, of er zat een deugd in.

Het is een erg oude bacterie die een paar eeuwen gesluimerd heeft, maar nu helemaal terug van weggeweest is. Alleen niemand bleek te
weten wat het precies is en wat het doet. Wat is een deugd en wat doe het met je? En vooral: hoe komt zoiets in onze keuken terecht? Ze
hebben ook nog een voorliefde voor bepaalde mensen. Sommigen raken ermee besmet en bij hen is het deugd voor en deugd na. Ze zijn
geen schim meer van zichzelf. Die deugd maakt een ander mens van ze. Ze worden ineens heel beheerst, gematigd en bedenkelijk, maar wat
ze dan beheersen, wat ze dan matigen en waar ze dan over nadenken, dat blijft ook na herhaaldelijke navraag volslagen onduidelijk. Wie
besmet raakt, verliest ieder ad rem (re)actievermogen. Alles wordt afgeremd en overdacht, maar direct en primair handelen, hó maar.
Direct en primair handelen wordt eerst “moeilijk”, dan “ligt het niet eenvoudig” en uiteindelijk volgt een “toch maar niet”. Anderen blijven
van het bacterie verstoken en begrijpen er tot nu toe geen snars van. Op rechts waren we immers zo goed bezig en nu ligt ineens alles “heel
complex”.

Er dreigt nu een totale tweedeling te ontstaan. Want het blijkt dat bepaalde conservatieven er zeer vatbaar voor zijn. Het deugdenbacterie
ontkiemt bij hen heel snel, terwijl het bij anderen geen schijn van kans maakt. Ze hadden het altijd al over de “zeer belangrijke rol van
onderwijs” en over “het Bildungsideaal”. Bildung maakt sterke burgers, maar waarín en hoe ze dan gevormd worden, ook dat bleef altijd
erg vaag, net als de vraag waarvoor die sterke burgers hun zorgvuldig gevormde kracht dan gaan aanwenden. Ja, bepaalde mensen
moesten uit het volk gehaald worden en daarbuiten van capaciteiten voorzien worden om daarna het volk kundig te besturen. Maar goed,
dat respecteer je nog van elkaar; verschil moet er zijn, nietwaar? Totdat ze met de deugden op de proppen kwamen. Toen wisten we dat de
bacterie toegeslagen had. Vorming gaat al ver, maar deugd, nee.

Deugd blijkt in een potje te zitten dat op scholen en bij welzijnswerkers op de plank staat. De grote toverketel waarin op iedere school de
kleine ettertjes tot burgerdestillaat gestookt worden, raakt niet vanzelf op smaak. Dat gebeurt met de deugden. En ook hier doet Europa
een duit in het zakje, want dit zijn officiële, door de EU goedgekeurde deugden. Ze komen uit de geheime kleur-, geur- deugd- en
smaaklaboratoria van de EU waarin het hele voedselspectrum voor de burger wordt samengesteld. Want het leven is van zichzelf
natuurlijk erg smakeloos en flauw, maar wanneer men eerlijk is vinden ze het eigenlijk niet te zuipen of te vreten. Het leven leeft niet uit
zichzelf, en indien wel, dan gaat het helemaal verkeerd. Ouders, opoe en opa, volkstuintje, op straat spelen, puberen en volwassen worden;
alles is even smakeloos, om niet te zeggen dat het in principe schadelijk is wanneer er niets tegen gedaan wordt. Het moet dus allemaal
flink op smaak gebracht worden. En deugden neutraliseren ook nog eens al die gevaarlijke trekjes die je in je familie en op straat krijgt
opgedrongen.

Dit hele verhaal sloeg bij ons in als een bom. Deugde er dan niets van de wijze waarop onze voorouders eeuwenlang hadden geleefd? Een
beetje grond, een plaggenhut, een kruidenvrouwtje aan de rand van het dorp, kinderen spelend op de dorpsbrink, vader werkend op de
akker en opoe aan het sokken breien op het bankje voor het huis – kortom: de gang der eeuwen? Nee, inderdaad, er deugde niets van, want
er kwam geen deugd aan te pas. Het was allemaal valse romantiek en een tijd van pure ellende waar we dankzij deugden, onderwijs en
Bildung van verlost werden. En technologie natuurlijk – zonder technologie is alles onmogelijk. Maar teveel technologie in de soep is ook
weer gevaarlijk, dus moet er nu weer meer deugd bij, om al de andere ingrediënten het hoofd te bieden. Het gaat om de totaalbalans. Als
één ding toeneemt, moet er van de rest ook meer bij. Dus heeft de EU extra deugden ter beschikking gesteld en het is overal gratis
verkrijgbaar: in scholen, kerken en moskeeën. Zo is deze bacterie bij ons in de keuken gekomen. Het is ongemerkt door ons voer gegooid.

Iemand had het in onze keuken neergezet, meegenomen vanuit de school of de kerk. Slechts een enkeling is resistent. Sommige
conservatieven kunnen inmiddels niet meer van deze dope afblijven. Het geeft ze het gevoel dat ze leven en tot grootse prestaties in staat
zijn, zeggen ze dan. Een gevaarlijk goedje dus, zoveel is wel duidelijk.

Ja, het waren roerige dagen, de afgelopen tijd. Bent u al besmet of heeft u nog nergens last van? In dat laatste geval: houden zo.