DE POOLSE ZIEKTE

BL Commentaar 31 mei 2006 * Polen

door Tom Zwitser

De dreigende conservatieve machtsovername in Polen is voor veel moderne Europese "democraten" een ware nachtmerrie. Volgens de Poolse journalist Sasza Malko is het daarom tijd dat de EU in Polen gaat ingrijpen.

Wanneer in 1848 in heel Europa de liberale revolutie uitbreekt is het algemene doel om, onafhankelijk van de religie en de traditie, een
liberale democratie te grondvesten die slechts gebaseerd is op vrijheid en gelijkheid. Ongeacht welke traditie, zullen alleen vrijheid en
gelijkheid nog de basis zijn om politiek te bedrijven.

Dit klinkt erg nobel, maar het besluit zelf was allesbehalve democratisch, had weinig te maken met de wil van het volk, maar – zeker in
Nederland - alleen met die van een handvol rijke bourgeois liberalen die zich ineengeklemd voelden tussen de aristocratie en het volk en
vonden dat ze te weinig macht kregen. De bevrijding uit deze klem was alleen mogelijk door het gezag van de traditie aan te vechten en de
positie van hun geld te benadrukken.

Ondertussen is het gros van het volk ‘bevrijd’ van de religie en de tradities, is God doodverklaard en zal het niet lang meer duren voor de
mens zichzelf ook doodverklaart. De allerlaatste non-liberale elementen worden nu uit de politiek verbannen. In Nederland wordt de SGP
uit de politiek weggepest omdat ze niet de vrijheid en gelijkheid als basis nemen om politiek te bedrijven, maar daarentegen het geloof van
hun (voor)ouders trouw blijven.

In Europa schijnt Polen nu het slachtoffer van de hetze tegen het gezag van de religie en de tradities te worden. In het NRC van 29 mei
roept Sasza Malko de EU op om de ‘liberale verworvenheden’ in Polen te installeren en hij vergelijkt daarbij de huidige Poolse toestand met
die van Jörg Haiders Oostenrijk. Er waren destijds enkele maatregelen van de EU nodig om Haider uit de politiek weg te krijgen, en
hetzelfde moet nu in Polen gebeuren. De conservatieven moeten er gewoon weg. Om het gezag van religie en traditie te bestrijden is elke
maatregel van buitenaf gerechtvaardigd. Wat de wil van het volk is, is absoluut niet belangrijk.

Tradities schijnen best aardig te zijn, zolang we maar kunnen kiezen welke traditie we vandaag bestellen, en morgen zien we wel voor
welke traditie we op dat moment kiezen. Traditie en religie gaan niet verder dan de pizzeria door de week, de afhaalchinees op zondag en
het jaarlijks kerkbezoek met kerst. Maar iemand die geen andere werkelijkheid kent dan die welke door zijn voorouders is overgeleverd en
die door God geschapen is heeft geen keuze tussen de ene traditie vandaag en een andere morgen. Voor hem is de religie en de traditie
werkelijk een gezag dat hem tot (politiek) handelen aanzet. Een traditie zonder gezag is geen traditie. Dat is een hedonisme dat
gedecorereerd is met ornamenten uit het verleden of van "ver weg".

Voor Malko begint politiek niet in het dorp waar hij geboren is, noch in de stad waarin hij gestudeerd heeft. Het begint zelfs niet in de
hoofdstad van zijn vaderland, in Warschau. Politiek begint voor hem pas in het Europese Brussel: “de EU beschikt over een arsenaal aan
drukmiddelen om naleving van de democratische spelregels af te dwingen”. Maar de vraag rijst of deze democratische spelregels niets
meer zijn dan Malko’s eigen haatregels tegen het geloof van zijn ouders en tegen de tradities van zijn grootouders. Voor hem geldt wellicht
hetzelfde als datgene wat Ilja Leonard Pfeiffer twee weken geleden in het NRC over de werklust van Ayaan Hirsi Ali zei: ze begaat “een
ondoordachte en irrationele kruistocht tegen het geloof van haar ouders".

Dit maakt Sasza Malko tot een nepPool die liever moord en brand schreeuwt in buitenlandse kranten en zo ‘internationale druk’ wil
genereren, dan gewoonweg datgene doen waarin hij zegt te geloven: de liberale democratie in zijn land opbouwen. Hij wil in het geheel niets
in zijn land opbouwen; hij wil daarentegen vooral afbreken en de religie binden aan het gezag van de basisbeginselen van de liberale
democratie; het gezag van de vrijheid en gelijkheid. Wanneer de Polen democratisch kiezen voor het andere gezag en voor een
paternalistische samenleving - die daar immers al is – dan is deze toch gerechtvaardigd?

In Europa ging de constitutie van de liberale democratie vrijwel overal in tegen de tradities en de religie van het volk, zoals bijvoorbeeld in
Oostenrijk en Nederland. Over het algemeen wilde de kleine rijke burgerklasse van 1848 eenvoudigweg een regering en grondwet
installeren die ongebonden is aan welk verleden dan ook en daarentegen slechts vrijheid en gelijkheid erkennen als de enige legale en ware
beginselen tot politiek handelen. Malko doet exact hetzelfde als de 19e eeuwse rijke bourgoisie, maar nu niet middels een intellectuele elite
die aan de macht wil, maar met behulp van grof buitenlandse geschut. Althans hij zou het graag willen.

Nu er in Polen een regering is die het volk - in ieder geval de burger zijn tradities en zijn weerbaarheid dreigt terug te geven, moet ineens
van buiten af een liberale democratie geimplementeerd worden. Wanneer de EU zich voor zoiets leent verkondigt zij niets meer dan het
gewraakte Amerikaanse Evangelie: liberal democracy all over the world. God behoede ons daarvoor.