REACTIE OP DE KRITIEK VAN HANS

bitterlemon.eu - Discussie Internetdating (3) * Maart 2007 * Antwoord op reactie van Hans

door Tom Zwitser

Beste Hans,

Bedankt voor je fundamentele lezing van de eerste aflevering over internet en online-dating. Ik ben daar erg gelukkig mee, want het scherpt
me om na te denken waarover ik eigenlijk schrijf.

Als vrijgezel wacht ik op – en zoek ik ook naar – de liefde van mijn leven en zou ik heimelijk niets liever willen dan daarmee gelukkig te
zijn. Maar aan deze wensen kleven al een aantal bezwaren. Gelukkig-zijn is voor mij eigenlijk geen reële state of mind. Voortdurend geluk is
gevaarlijk voor een mens. Het maakt je vadsig en conformistisch ten aanzien van moderniteit en salonconservatisme. Sterker nog: ik
beschouw het ideaal van continu geluk zelfs als een moderne gril. Afzonderlijke geluksmomenten (zoals verliefdheid, of een belangrijk
compliment van een leermeester) daarentegen, zijn heel wat gezonder. Teveel voorspoed sust ons in slaap, laat ons suf meedeinen op de
golven van het leven. Een even groot obstakel voor mij is het idee dat je ergens ter wereld de liefde van je leven kunt ontmoeten. Wanneer
zo’n coldfusion van twee individuen plaatsvindt, is dat mooi, maar uitzonderlijk. Een uitgebreid eisenpakket inzake binnen- en buitenkant is
iets wezenlijk anders dan dat iemand wel of niet bij je past. De eisen die verreweg de meesten aan een partner stellen, stellen ze niet aan
zichzelf. Ze zoeken niet iemand als zijzelf, maar verkijken zich altijd op nog knapper, nog intelligenter. Men maakt relatiecarrière. Als er
een betere kandidaat voorbij komt, springen ze over. Dat heb ik van dichtbij meermalen meegemaakt (tot mijn grote geluk niet als
slachtoffer).

Conservatief zijn betekent voor mij als burger der Nederlanden trouwen met een Nederlandse vrouw. Het kan anders lopen, maar in
principe zou dit voor mij de juiste manier zijn. Een conservatief is geen kosmopoliet en ik ben geworteld in de grond waar ik geboren en
getogen ben. Ik ben geen moderne zwerver. De moderniteit benadrukt dat de mens in beginsel overal ter wereld te kan aarden. Maar
daarvoor moet hij wel eerst vervreemden van zijn geboortegrond; en aan die fase heb ik weliswaar geroken, maar ik ben ervan
teruggekomen.

Ik ontken niet dat de mens geen (partner)verbond meer aan kan gaan en dat hij geen verantwoordelijkheid meer kan dragen, maar de
mens moet niet denken dat hij dit op iedere willekeurige plaats kan aangaan, met n’importe ieder die hij leuk genoeg vindt. Dat laatste lijkt
mij een illusie is. Verbonden en verbanden zijn niet te kiezen, noch te verbreken. Ik beweer niet dat er geen mensen zijn die nog wel naar hun
verbonden en verbanden leven. Die zijn er nog wel degelijk, maar ze verdwijnen geleidelijk en eindigen in de marginaliteit.

Daar komt mijn probleem met veel christelijk meisjes om de hoek kijken (waarover volgende keer meer). Wanneer er al de classificatie
“christelijk” op het profiel staat, wordt dit, meer dan bij ongelovige meisjes, gecombineerd met vakantiefoto’s uit India of Zuid-Amerika en
steevast wordt bij hun hobby vermeld “verre reizen maken” of “uitgaan”. Dat de Engelse christenmeisjes er “Humble” en “Godfearing” bij
vermelden, zegt heel veel over hen, maar daar kom je op Nederlandse sites niet mee uit de weg, een eenzame uitzondering daargelaten.
Hooguit staat er de gebruikelijke Evangelische geloofsbelijdenis bij: “God is alles en Jezus is mijn Vriend”. Dat zijn niet toevallig de types
die, wanneer ze denken dat God hen in São Paolo wil hebben, orkaanstormen ontketenen om daar dan ook terecht te komen, enkel en
alleen omdat God “hen dat in het hart gegeven heeft”. Ze geven geen moer meer om volk en vaderland, en ze accepteren een seculiere
landsorde – alsof zoiets mogelijk is...

Maar Hans, uiteindelijk heb je gelijk: ik chargeer veel, te veel. Ook de alinea’s hierboven zijn enigszins overtrokken, maar niet onwaar,
sterker nog: de malaise is waar; en omdat het waar is, scherp ik het aan.. Binnen en buiten de kerk worden de Nederlandse traditie en het
volksleven al tientallen jaren met leugens afgebroken. En mocht mijn pen wat scherp overkomen, het is mij veeleer te doen om het wezen
van de media, om het feit dat die hele volken, gemeenschappen en families ondermijnen en vernietigen. Het gaat me niet om het directe nut
voor jou en mij, namelijk een goede vrouw vinden. Sterker nog; ook al zal ik online een vrouw vinden, dan nog doet dat niets af aan de
vernietigende kracht van het internet, met inbegrip van tv, kranten en bladen, de reclame, die ons allemaal het idee geven dat we ieder voor
onszelf een vrij individu zijn, bevrijd van onze lastige familie en het gezag dat daar vroeger vanuit ging.

Juist dit idee, dat het internet twee vrije individuen samen kan brengen, zou ik koude kernfusie (coldfusion) willen noemen. Iets waarvan
we verwachten dat het heel veel energie zal opleveren, maar wat voorlopig nog uitloopt op oncontroleerbare en ongekend destructieve
explosies – chaos dus. De oplossing voor dat rampzalige vooruitzicht is volgens de deskundigen niet meer dan van technologische aard.
Mijn afkeer van het moddervolk dat ik op internet tegenkwam is biet identiek met de minachting voor het volk in de trant van de liberale
traditie. Nee, mijn afkeer komt voort uit de conclusie dat het “moderne project” van de afgelopen 250 jaar is geslaagd: de vernietiging van
het volk als culturele bron en weerbare entiteit. Er is geen volk meer. Wanneer je de kans hebt om de profielen van miljoenen mensen te
lezen (ook al geeft zo’n profiel de werkelijkheid plat en bedroevend weer), dan is dat een ongekende bron voor analyses en het peilen van de
toestand van je eigen volk.

Nooit eerder kon een modern medium zoveel mensen aan de oppervlakte brengen, zichtbaar voor iedereen. En het is niet raar dat dit
massamedium voor het eerst ook het volk toont zonder dat het iets om handen heeft. Vroeger trok een reiziger nog door verre streken die
er altijd anders uitzagen, en waar op elke plaats weer andere mensen woonden. Nu is alles een uitgeholde eenheidsworst. Je mag echt erg
blij zijn, wanneer je iemand treft die zich geen kunstmatige identiteit door de media heeft laten opdringen. De postmoderne mens is dan
ook geen verrijking, maar een verarming, een implosie van de weebaren wier harten zijn geofferd is op het altaar van de Gelijkheid. Chaos,
richtingsloosheid, willekeur, onverschilligheid en directe naleving van het eigen geluk kenmerken hem veeleer dan opofferingsgezindheid,
grondgebondenheid en lak aan vooruitgang of ongeremde zelfverrijking.

In vroeger eeuwen toonde het volk zich ook af en toe. Het manifesteerde zich bij tijd en wijle in de geschiedenis, maar dan geheel anders:
met opstand en rebellie toonde het haar weerbaarheid en legde het de beperkte macht van de politieke bestuurders bloot. In deze tijd van
massaconcerten in de Arena en internet-dating toont het haar leegte. Het manifesteert zich niet meer als een zelfstandig volk. Heidegger
zegt terecht dat de mens slaaf is geworden van zijn technologie. Je ziet in de geschiedenis bij elke uitvinding van een medium, dat die
uitvinding alleen de macht van de elite versterkt en deze onttrekt aan het volk. Macht corrumpeert via de media. Het domste wat een
conservatief kan doen, is de moderne technologie bagatelliseren als “alleen maar middel”. Alweer de scherpe analyse van McLuhan: het
medium is geen middel, maar is zelf zijn eigen boodschap. In de media worden allen bij elkaar geschraapt, uitgehold en tot een grote
massa gekneed waarop vervolgens die media worden losgelaten..

Jij benadrukt bij punt 2 dat mensen met een vals beeld van liefde (als een recht) opgroeien – deels als overblijfsel van de 19e-eeuwse
liefdesmoraal. Omdat je dit in je dorpsgemeenschap tegenkomt, ben je het internet opgegaan. Zeg je hier dus dat de meeste mensen
inderdaad volkomen irreëel zijn wat betreft hun partnerwensen en een misplaatst zelfbeeld hebben? Ik heb nog een argument voor je
waarom die uitholling niet alleen door de 19e-eeuwse liefdesmoraal komt, maar door de media: in die dorpsgemeenschap van vroeger
speelden voorbeelden een grote rol: In normale samenleving is iedereen van de oudere generaties die mij omgeven een voorbeeld voor me,
en ik zou op mijn beurt weer een voorbeeld moeten zijn voor de jongeren. Nu die gemeenschap door liberale politiek in elkaar is gestort, en
de kinderen in het gezin al amper meer een voorbeeld hebben, laat staan dat de mensen van jouw en mijn leeftijd voorbeelden om ons heen
hebben, wendt onze generatie zich voor haar rolmodellen massaal naar de media. Daar zijn massa’s rolmodellen voor handen en die
krikken de eisen naar levenspartners hoog op. Het borsthaar van de een, de benen van een ander en de pretoogjes van weer een ander.
Niemand is geheel ongevoelig voor de rolmodellen waarmee de media jonge mensen bespringen. Maar uiteraard speelt de liefdesmoraal en
de gedachte dat je dat eisenpakket zelf samenstelt een grote rol: veel jongeren zijn echter amper in staat een goede keuze te maken, en
zullen dit ook nooit leren.

Vroeger kon men vroeg trouwen met een goede partner. Nu gebeurt ‘het kiezen’ van de partner hetzij vroeg in de twintig - en heeft de
relatie een grote kans om stuk te lopen -, hetzij men doet er tot achter in de dertig over om een keuze te kunnen maken. De tijd is niet ver
weg meer dat psychologen zich hierop gaan toeleggen, en alleen nog mensen met elkaar gaan matchen die na een therapeutische sessie een
wat reëler zelfbeeld hebben en beter weten wat voor een partner ze nodig hebben. Pogingen hiertoe hebben tot nu toe echter niet geleid tot
stabielere relaties en/of huwelijken. De coherentie tussen alle neergang van de volksmoraal en de opkomst van de media is zo evident dat
het wel heel moeilijk is om daaraan voorbij te gaan, ook al kun je je als gedisciplineerd individu nog wel enigszins de klippen vermijden,
maar schipperen blijft het.

De uitvinding van de boekdrukkunst veroorzaakte weliswaar in eerste instantie mede de Reformatie, maar uiteindelijk veroorzaakte het
secularisatie. De uitvinding van de krant heeft nooit iets anders teweeg gebracht dan salongesprekjes en een verregaande politisering van
de normale mens. De radio en tv versterkten eerst bij het volk weliswaar een nationaal bewustzijn, een identiteit, maar uiteindelijk leverden
ze het volk vooral uit aan consumentisme en een opgezadelde autonomie waar men geen raad mee weet. Even belangrijker is dat ze het
volk passiever dan ooit maken op punten waar het op aan komt: zelfbehulpzaamheid en resistentie. Een volk zo lui als menige Romeinse
dictator zou wensen, maar die het destijds bij lange na niet voor elkaar kreeg. En uiteindelijk hebben we nu het internet dat geen enkel
verschil tussen mensen erkent en traditionele verschillen bovendien overbodig maakt. Elk medium is nog ingrijpender dan het voorgaande.
Ik vraag me af waarom een medium blijkbaar nauwelijks in staat is om de waarheid te reproduceren, maar wel de leugen. Ik vraag me af
waarom alle waarheid die het wil reproduceren een plat en monsterlijk stuk leegte wordt. Zou het dan toch echt zo zijn dat die
begrensdheid van vroegere dorpsgemeenschappen, ook de leugen binnen de perken hield; en dat vooral de ontelbare kleine buurten, dorpjes
en ommuurde (besloten) stedelijke gemeenschappen het normale bestaan konden handhaven…een leven dat wij verloren zijn?

Nogmaals; het is me niet te doen om de mogelijkheden die er wel degelijk op internet voor ons conservatieven zijn weg te smijten. Ze zijn
er, maar in mijn ogen zijn ze marginaal en wegen ze niet op tegen de totalitaire kracht die ze uitoefenen op de mensen. Het zou van een
elitair conservatisme getuigen wanneer ik zou zeggen: het internet nivelleert alle verschillen tussen mensen en geeft hen de illusie dat ze
autonome individuen zijn; maar voor ons, mensen die best nog wat zelfdiscipline kunnen opbrengen om aan zijn verleidingen te weerstaan,
kan het nog zo’n kwaad niet. Dan zou ik mezelf overschatten en het volk minachten.

Nee, het internet is net als de meeste media volksvijandig van aard, en daarmee in principe een vernietigend medium. En dus moet ook ik
zijn vernietigende werking ondergaan wanneer ik zijn domein betreedt. Het is dus ook mijn vijand.

Uiteindelijk heb je meer dan gelijk: ik verval in een enigszins gesloten en star conservatisme. In ieder geval is dat wel de uitkomst van mij
gedachten over de moderniteit. In een tijd waarin de mens een slaaf is geworden van zijn technologie, is het mijn inziens niet mogelijk om je
met een pierewaaiende houding aan die overheersende technologie te onttrekken. Sterker nog, die technologie geeft je juist het valse idee te
kunnen pierewaaien – als het moet de hele wereld over. Jongelingen zoals jij en ik kunnen twee kanten op die mijns inziens allebei de
werkelijkheid chargeren: aan de ene kant kan de jongeling pierewaaiend de wereld over, zich conservatief noemend, maar ondertussen niet
buiten de verworvenheden van deze tijd willende en kunnende leven. Aan de andere kant kan hij de fundamenten van het leven streng in het
oog houden en overdrijven wat die verworvenheden van de moderniteit met ons gedaan hebben. Je begrijpt, die laatste ben ik. Ik ben liever
te star dan te vrij. Ik kan niet anders dan vertrouwen op het oordeel en gezag van mijn vrienden en familie. Eerder dat, dan dat ik hun
oordeel negeer. Het gevaar ligt op de loer om sektarisch te worden, maar in het omgekeerde geval loopt men de kans om de huidige
schijnwereld via de media, de seculiere landsorde en de zegeningen van de moderniteit plus technologie als werkelijkheid te aanvaarden en
zich daarmee dus aan te passen aan ‘de mogelijkheden die zich aan ons voordoen’. Vooral als er geen normatieve moraal en een hechte
gemeenschap achter hem staat, is de mens van nu al snel geneigd zelf uit te maken welke richting hij uit moet. Laten we onze familie,
gemeenschap en christelijke traditie koesteren als proportionele normen van ons bestaan. Het betekent niet dat ik alle deuren naar de
moderniteit gesloten houdt- dat zou ik ook niet kunnen -, maar het betekent dat ik met een lolletje en wat hilariteit de schijn en illusie van
de mediacratie wil blootleggen. De werkelijkheid die ons volk vroeger wel wist te accepteren en kon verdedigen blijft uiteindelijk toch
onveranderlijk en onbetwist de norm. Ten opzichte van de waan van de dag en zijn technologisch fundament ben ik een voorzichtige
pessimist.