NEDERLAND ZINKT

bitterlemon.eu - NEDERLAND ZINKT

eem column, door Tom Zwitser

De publieke omroepen gaan "zich" in september omgooien: ‘veranderen omdat niets doen niet kan’. Het schijnt te moeten. NED 2 gaat
zogenaamd de zender worden voor ‘participerende burgers en standvastige gelovigen’. Voor mij de gelegenheid bij uitstek om me eens af te
vragen wat wij als standvastige gelovigen allemaal op ons teeveetje te zien krijgen. Of, ik geef u vast een voorschot: zullen we het een
serieuze kritische blik gunnen of maar direct naar de programma’s van de ‘participerende burger’ vluchten?

Op NED 2 komt voor de standvastige gelovige het volgende in beeld: Nederland Zingt, Kruispunt, en meer van dit soort programma's
waarvan ik amper weet hoe het eruit ziet en wat ze precies willen. Laten we de tv eens aanzetten en deze - ons verrijkende programma’s -
bekijken. Nederland Zingt is min of meer de laatste strohalm voor zeer standvastige gelovigen geworden, maar wat gebeurt daar
allemaal?

Het hele circus bekijkend schijnt het mij dat in Nederland Zingt een ‘vroeger Nederland’ herdacht wordt wat men in de bejaardenhuizen in
den lande gewoonweg adoreert. Doof, blind en kreupel, maar nooit genoeg om niet naar dit programma te kunnen kijken. (Muzikale
Fruitmanden op de radio idem dito.) Camera’s zweven door de rijen en de geopende keeltjes galmen zo de microfoons in. Machtige
kerkbouwsels worden vanwege diezelfde Tv uitzending met enorme lichtkanonnen fel verlicht en de luidsprekers van mijn eigen tv draaien
overuren om de enorme ingedikte straal van geluid te reproduceren.

Ik zal u eerlijk zeggen dat ik het er niet mee heb. Niet alleen omdat ik jong ben en dat schijnbare ‘vroegere Nederland’ niet deel, maar
vooral omdat ik jong ben en me niet kan voorstellen dat het ook maar een schim van vroeger Nederland weergeeft. Het wordt haast
sprookjesachtig en mythisch, zij het dat de banaliteit eraf spat. Het vroegere Nederland moet anders geweest zijn. Zo in elk geval niet.
De cd-industrie produceert bovendien zoveel Bach, Mozart en Mahler van hoge kwaliteit, dat ik me in toenemende mate aan het massale
gebrul van de tien opgestelde koren uit Barendrecht of Leidschendam erger. Bovendien moet je als klassiek muzikant wel een enorme
antichrist zijn om aan het heilige in een groot deel van de klassieke muziek voorbij te kunnen gaan. Hier komt een vraag bij mij boven: Hoe
banaal en oppervlakkig is onze kerkzang geworden, en hoe compleet is de klassieke muziek dat ik zonder een spoor van de geringste twijfel
een cd-tje van Bach verre verkies boven een kerkbezoek aan Nederland Zingt? Kwestie van smaak? Ik denk van niet:

De moderne tijd, opgedeeld in mensenmassa’s en hyperindividueen is in dit EO programma overgoten door een pseudo-Nederlands
calvinsme van denderende kerkorgels en (veel teveel) koren. Het geheel mist nog een grote mechanische Calvijnpop die met zijn grappige
leren mutsje en een dikke Institutie in de hand het geheel theatraal opluistert. Hij kan bijvoorbeeld op de preekstoel staan, z’n hoofd
beweegt steeds op en neer, of zijn arm met dat dikke boek beweegt heen en weer. We willen immers met z’n allen dat gevoel van
Oud-Nederland zo goed mogelijk oproepen. Het moet ons vooral verwarmen, bewegen en ontroeren. Een beetje als Ot en Sien op zondag.

Ik troost me ermee dat de standvastige gelovigen zich zoveel mogelijk aan dat vroeger vasthouden, deels oprecht en deels omdat we
gewoon niet beter weten; we menen ook gewoon dat het echt zo geweest is en dat we op deze manier staan in de traditie van onze
voorouders en tegelijk een beetje bij de tijd blijven. We bedoelen het goed, maar dat is geen excuus. Goed bedoelend gaan we ten onder. Dan
bedenk ik me dat Nederland altijd al aan het worstelen is geweest. "Ik worstel en kom..." - Tja, wat doen we: komen we boven, of gaan we
steeds vaker kopje onder?

Als ik de spiegel van Nederland bekijk - die de tv toch eigenlijk is; dan moet ik constateren dat de verzopen staat van het land netzo goed
naar voren komt in het carnaval van Nederland Zingt als in de bezopen journalistiek van Nova, het Journaal of Lingo. Hoe komt het dat
we dit gewild hebben? Waarom kijken we gemoedelijk naar deze loze programma’s?
Nederland Zinkt, wat er ook "omgegooid" wordt.